Лышташ кугарня
Вход на сайт
Оҥай да келге шонымашан марий пайрем нерген каласкалынем. Тудо Лышташ пайрем маналтеш. Чынже дене, кеч-могай марий пайремат шонаш тарата, вет тушко ару чоным да пӱсӧ уш-акылым пыштыме.
Марий калык пӱртӱс дене кылым куча, тудын дене икоян, сандене виян да тачат ила. Тудо пӱртӱслан эреак тауштен кумалын да тачат кумалеш. Икманаш, чимарий йӱлам кучен, гармонийыште илаш тырша.
Но, чаманен каласаш логалеш, кугезына-влакын кучымо да аралыме ятыр йӱлашт модалт толеш. Теве налаш Лышташ пайремым. Тудым кызыт Волжский районын ик верыштыже гына палат да эше эртарат.
Ты шотышто амалкалче, тӱрлызӧ, «Саскавий» марий ӱдырамаш ушемын еҥже Ираида Степанова дене мутым вашталтышна. Чолга ӱдырамашын ойлымыж почеш, Лышташ пайремым Семык гутлаште да тыгак ик арня палемдат: ик кечын – ик ялыште, вес кечын – кокымшо ялыште… Арня мучаште чылан ик ялыште да посна суртышто чумыргат.
Пӧрт покшелне кумда ӱстелым вераҥдат. Тушко чесым погат, посна солык ӱмбаке киндым, мелнам да туарам келыштарат.
Тыгодым Кугурак сортам чӱкта да юмылташ тӱҥалеш. Тудын шеҥгелне кум пӧръеҥ шога. Иктыжын кидыштыже тӱҥ гычак руалме куэ укш, весын – пызле, кумшын – писте. Нуно лышташан укш-влакым рӱзат да шкешт кум йӱк дене «Ӱ-ӱ-ӱ-ӱ…» манын нимучашдымын мурат.
Чылажымат шотыш кондымеке, Онаеҥ пайремлан таушта, киндым солык дене налеш да пӧрт гыч лектеш. Почешыже «укшан» пӧръеҥ-влак да толшо калык тарванат.
Тиде тӱшка урем дене эрта, тыгодым Онаеҥ эре юмылта, а пӧръеҥ-влак мурат. Нунын ваштареш яра кидан еҥ лекшаш огыл. Кинде дене лекшым вашлийыт гын, чылан шогалыт. Кугурак пелешта, да вара тиде еҥат пырляшке ушна.
Калык мурен, Юмылан пелештен, ял мучаште верланыше писте (Онапу – кумалтыш годым Юмо ден кумалше еҥ коклаште вашкылым ыштен шогышо пушеҥге) деке йоген толеш. Ончылгоч ямдылыме верыш киндым пыштат да умбакыже юмылтат. Мучашлан тӱшка калык кум гана писте йыр савырна да кажне гана писте укшым лап ыштен шупшалеш.
Тыге еҥ-влак лышташлан, пушеҥгылан, пӱртӱслан тауштат. Теве кушто марий калыкын философийже, мудреч шонымашыже, экологий йодышлан кугу тӱткышым ойырымашыже!
Автор: Эльвира Куклина.
